Jak często powinienem podlewać rośliny w moim systemie? Często zadajecie nam to pytanie – ciężko na nie odpowiedzieć. Odpowiedź na pewno nie jest łatwa, ale za to jednoznaczna: wtedy, gdy roślina tego potrzebuje! Zarówno częstotliwość podlewania, jak i, w mniejszym stopniu, ilość zużywanej do tego wody zależą od wielu czynników zewnętrznych, komplikujących tę sprawę. Dlatego hodowca musi zachować czujność.
Oto aspekt decydujący o tym, czy hodowla się powiedzie, czy poniesiemy porażkę. W chwili, gdy przenieśliśmy uprawy z ich naturalnego miejsca do lokalizacji stworzonych przez nas i zaczęliśmy od nich oczekiwać jak najlepszych wyników, otworzyliśmy puszkę Pandory. Zasadniczo zmieniliśmy relację pomiędzy wodą, rośliną, podłożem i hodowcą. Aby rozwiązać ten problem, opracowano szeroką gamę dopasowanych do tej zmiany podłoży i systemów. Odpowiedź na pytanie „Który z nich jest najlepszy dla ciebie?” zależy całkowicie od tego, jakim typem hodowcy jesteś.
Zrozumienie, jak współpracują ze sobą fragmenty jednej układanki podpowie ci, która metoda będzie najlepsza dla twojego stylu uprawy. Jeśli dopasujemy nasz sposób podlewania do wszystkich zmiennych wpływających na nasze rośliny, i charakterystycznych dla warunków naszej uprawy, osiągniemy możliwie najlepsze rezultaty. Jedyna zmienna, do której nie możemy się dostosować, to hodowca niezdolny do przystosowania swoich technik hodowlanych – lub opracowania własnego systemu produkcji – z uwzględnieniem powyższych ograniczeń.
Piramida wzrostu
Na początek spróbujmy zaakceptować fakt, że nasz sukces zależy od przestrzegania zasad piramidy wzrostu (patrz: ilustracja 1-1). Boki piramidy oznaczają cztery podstawowe składowe osiągnięcia wzrostu. Każda ze stron jest równie ważna i musi zostać tak zoptymalizowana, aby współgrała z innymi. Jak widać, podstawą jest woda (czysta lub w formie roztworu) - przylega do każdej ze ścian. Wybór rośliny wpłynie na środowisko korzeni, a w konsekwencji na używany przez nas system lub podłoże, jak i środowisko zewnętrzne (ściany 2, 3 i 4). Pamiętaj, że piramida ma cztery boki, a każdy z nich oddziałuje na inne.
Wybór rośliny
Wybór rośliny to pierwszy bok i zarazem pierwsza decyzja do podjęcia. To, co chcesz wyhodować warunkuje sposób uprawy; odpowiednie środowisko korzeni i pędu zależy od wybranej rośliny. Hodowca podejmuje decyzję, bazując na swojej wiedzy o systemie, plonach, mocnych i słabych stronach i pozostałych dwóch bokach czworokąta. Uprawa pomidorów w mało nasłonecznionym miejscu nie przyniesie efektów. Bezcelowa jest także hodowla orchidei przy niedostatecznych zasobach roztworu wodnego. Sałatę możesz uprawiać z powodzeniem w torfie lub substracie kokosowym, ale też w systemie NFT (cienkowarstowe kultury przepływowe), co ograniczy czas, koszty i obszar potrzebny do osiągnięcia wzrostu. Ale nawet jeśli na swoim obszarze możesz hodować sałatę siewną, nie oznacza to jeszcze, że uda ci się wyhodować sałatę lodową, o ile nie obniżysz temperatury na tym terenie. Wybierz swoją roślinę z rozmysłem, biorąc pod uwagę gatunek i odmianę, ponieważ każda roślina jest wyjątkowa i reaguje inaczej.
Środowisko korzeni
Drugi bok piramidy to środowisko korzeni, warunkujące zastosowanie systemu hodowlanego. Co będzie najlepiej pasować do innych boków? System pociąga za sobą wybór środowiska korzeni i podłoża. W ten sposób umożliwimy roślinie magazynowanie wody, pokarmu i powietrza oraz zapewnimy ochronę jej dolnej części. Korzenie działają na innej zasadzie niż pęd – ale zawsze wspólnie z nim i pod jego wpływem. Podłoże stanowi podporę rośliny i jest dla niej źródłem potrzebnych substancji. Rodzaj podłoża jest w dużym stopniu uzależniony od potrzeb hodowcy i jego plonów. Chociaż mieszane podłoża glebowe lub bezglebowe zapewniają długotrwałe magazynowanie substancji odżywczych i wody, a także fizycznie wspierają roślinę (oszczędzając nam tym samym nerwów), hodowanie sałaty w pojemnikach wypełnionych torfem nie będzie rozwiązaniem korzystnym finansowo.
W zależności od gatunku rośliny, korzenie wymagają odpowiedniego stosunku powietrza do wody w podłożu. Nie zapominaj również, że korzenie by funkcjonować potrzebują tlenu. Rośliny nie mają płuc ani układu krwionośnego, służącego do transportowania tlenu z liści do korzeni. Tlen musi więc przeniknąć przez tkanki rośliny. Zapotrzebowanie na powietrze jest zróżnicowane: u większości roślin mięsożernych jest bardzo małe, a kaktusów i sukulentów - bardzo duże. Przeważająca część roślin potrzebuje pośrednich ilości powietrza. Stała temperatura i odpowiednia wilgotność to najistotniejsze czynniki rozwoju i działania korzeni; wpływa na nie wybrany przez nas rodzaj podłoża (ilustracja 1-2).
Środowisko pędu
Pod tym określeniem rozumiemy część rośliny znajdującą się nad merystemem lub granicą gleby. Aby dana roślina mogła rosnąć, niezbędne jest utrzymanie odpowiedniej dla niej temperatury środowiska pędu. Intensywność światła (w tym skład, długość trwania i przenikanie), powietrze (gazy wchodzące w jego skład, ich ruch i stężenie), oraz wilgotność względna są nieodłącznymi częściami tego środowiska (zawierającego w mniejszym stopniu również patogeny i czynniki zewnętrzne). Bez równowagi między tymi aspektami niemożliwy jest wzrost naszej hodowli. Rośliny wchłaniają atomy węgla, podstawowy budulec znanego nam życia, wyłącznie w formie części składowej powietrza, CO2. Pojedyncze składniki tego procesu nie liczą się same w sobie. Chodzi tu raczej o zależności między nimi, wliczając ostateczny składnik – wodę.
Uzyskiwanie odpowiedniej wody
Woda, uniwersalny rozpuszczalnik, to ostatni bok naszego czworościanu, a zarazem jego podstawa. Spójrz na nią szerzej, poza jej pojedyncze atomy, a zobaczysz złożony płyn transportujący substancje odżywcze do korzeni, a następnie z powrotem, do pozostałej części rośliny. Woda odgrywa rolę w każdym z boków czworościanu, jako wilgotność w środowisku pędu, transportując substancje odżywcze i wspierając inne czynności podłoża, bezpośrednio kontrolując wszystkie aktywności rośliny, a także dostarczając niezbędnych substancji odżywczych do ich miejsca docelowego w komórkach rośliny.
Woda musi być odpowiednia dla każdej z części piramidy, jeśli chcemy, by całość funkcjonowała poprawnie. Jest to niezbędne w początkowych etapach przetwarzania światła na energię, a także w końcowej fazie respiracji. Woda musi spełniać wymagania rośliny. Nie należy sadzić roślin preferujących suche podłoże w systemach kultury wodnej; wodnych roślin nie należy trzymać w suchym podłożu. Skład chemiczny wody jest decydujący dla jej wydajności i musi być odpowiednio dopasowany i zbalansowany, aby woda działała prawidłowo. Rośliny z reguły przystosowują się do ograniczeń dotyczących pozostałych boków piramidy wzrostu (może nie będą aż tak ładne i produktywne, ale przetrwają i będą się rozmnażać – co jest zasadniczo jedynym celem każdej rośliny), ale nie są odporne na słabą jakość wody. Jeśli ograniczysz dopływ wody, aktywności rośliny zmniejszą się lub zanikną, prowadząc do wejścia w stan spoczynku lub całkowitego obumarcia. Trudno jest uczyć jak uzyskać odpowiednią wodę, za to łatwo popełnić tu błąd.
Pominięcie lub zmiana jednego z punktów
Co należy zapamiętać? Jeśli pominiesz jeden z boków naszej piramidy, wszystko runie. Jeżeli pójdziesz na łatwiznę w jednym punkcie, to nawet jeśli wszystkie pozostałe będą w porządku, uzyskasz mniejsze plony. Jeśli wprowadzisz zmiany w ilości, jakości, składzie czy dostępności po jednej stronie, będziesz musiał wprowadzić zmiany na co najmniej jeszcze jednym boku, żeby to zrównoważyć. Przy użyciu współczesnej techniki możesz zdobyć informacje o potrzebach twoich roślin w poszczególnych aspektach. Jedno pytanie pozostaje otwarte: „Czy biorąc pod uwagę czas, wiedzę, fundusze, obowiązki i charakter hodowcy, jest on w stanie zebrać wszystkie informacje, niezbędne do osiągnięcia obfitych plonów?”
Podlewanie ręczne
„Podlewanie ręczne to najprostszy i najtańszy system.”
Podlewanie ręczne to najprostszy i najtańszy system. Pojęcie „ręczne” jest bardzo szerokie i obejmuje od dosłownego trzymania węża ogrodowego do ręcznego otwierania zaworu systemu kroplowników, rozpylaczy czy innych indywidulanych źródeł, włączając zraszacze i węże kroplujące. Daje to hodowcy maksimum kontroli dopóki zachowuje odpowiednią uwagę i zapewnia każdej roślinie prawidłową ilość wody. Jeśli hodowca stosuje 14-litrowe pojemniki, 2 litry wody nie wystarczą. Podlewaj rośliny do momentu, aż 20% wody wypłynie; zapewni to maksymalne nasycenie, a odkładające się sole zostaną wypłukane.
Systemy zautomatyzowane
Aby uzyskać precyzyjne dawkowanie, powinieneś użyć systemu podającego ustaloną ilość wody do każdego punku. Do tego potrzebujesz zautomatyzowanego systemu. Projektując system skoncentruj się na zapotrzebowaniu na wodę. Zacznij od określenia ile wody musi być w pojemniku w wyznaczonym czasie, aby upewnić się, że korzenie nie są zanurzone dłużej, niż to zalecane. Następnie, ze względu na to, że kroplowniki mają profile głębokości, wybierz typ i wymaganą liczbę kroplowników, które trzeba umieścić w pojemniku, aby zrealizować te potrzeby. Następnie określ łączną liczbę kroplowników niezbędnych do tworzonego systemu i zaprojektuj rury i pompy tak, by dostarczały odpowiedniej objętości i ciśnienia, wymaganych do prawidłowej pracy kroplowników.
Następnie wybierz rozmiar zbiornika, dzięki któremu niezbędna ilość wody będzie dostępna przy każdym nawadnianiu i że wystarczy jej do przeprowadzenia ilości aplikacji niezbędnych pomiędzy zmianami zbiornika. Pamiętaj, że pojemność musi być równa na każdym kroplowniku, aby zagwarantować, że ciśnienie wymagane w całym systemie i dostarczana objętość będą równe w każdym kroplowniku i by pozostawić pewną tolerancję dla błędów! Pamiętaj, że wraz ze wzrostem ciśnienia rośnie również wydawana objętość. Jeżeli w systemie musisz zapewnić ciśnienie 3 bar a jednocześnie wydajność 500 litrów na minutę, musisz zastosować pompę, która sobie z tym poradzi.
Dla systemów ekstremalnych, takich jak uprawy w głębokiej wodzie, będzie konieczne wypłukanie strefy korzeni , aby roztwór wodny pozostawał czysty i zapewnienie napowietrzenia z użyciem takich technologii jak pompy powierza. Systemy aeroponiczne muszą sprostać tym samym potrzebom, ale wyłącza się je na krótko i muszą pracować po ciemku. Tak samo jest w przypadku systemów hydrotonicznych lub kamykowych, jako że te podłoża będą utrzymywać wodę na powierzchni, dając korzeniom dłuższe okresy wysokiej wilgotności.
I o to chodzi! Wszystkie systemy obecne aktualnie na rynku dzielą się na dwie kategorie: ręczne i automatyczne. Istotne znaczenie mają harmonogram i praca niezbędna do nawadniania. Reszta to hydraulika. Mówiąc prosto, celem jest dostarczenie wody do strefy korzeniowej precyzyjnie i na czas. Reszta jest kwestią pewności lub dokładności. Mamy więc dwie kategorie i wiele systemów. Najlepsze są najprostsze.
„Mówiąc prosto, celem jest dostarczenie wody do strefy korzeniowej precyzyjnie i na czas.”
To hodowca wpływa na system
Nawadnianie odgórne ręczne jest najlepsze, szczególnie dla przesączania soli i można je przeprowadzić za pomocą zraszaczy, o ile można nawodnić wszystkie pojemniki. Metoda „zalewania i przesączania” nie jest ulubioną metodą dostarczania wody autora tego artykułu, choć działa do pewnego stopnia. Zawsze jednak obejmuje regularne procesy przesączania, ograniczające ilość soli, które nie przesączają się, lecz poruszają w górę. Emitery kropel doskonale sprawdzają się w czynnikach, które nie zawierają dużo powietrza, lecz zależą od ruchu bocznego przy nawadnianiu strefy korzeniowej i niewiele robią by oczyścić czynnik. Tryskacze są świetne ale tylko wtedy, gdy zbiory (i budynek) są do tego odpowiednie. Także wtedy, gdy istnieją ścisłe ograniczenia ich trybu pracy.
Pamiętaj, że tego rodzaju system często skutkuje chorobą i pominięciem niektórych pojemników, co również powoduje straty dużej ilości wypływjącej wody. Zraszacze są w istocie najbardziej elastycznymi rozwiązaniami dla większości czynników z wyjątkiem powietrza, gdzie emiterem powinna być dysza mgłowa. Można je wykorzystywać do rozprowadzania wody po czynniku, co zapewnia równomierne nawadnianie i dobre przesączanie.
Trudno zamieścić 30 lat doświadczenia w jednym krótkim artykule. Jeżeli jednak będziesz przestrzegać tych wytycznych, możesz uzyskać dobre wyniki uprawy roślin, zwiększyć oszczędności i ogólnie odnieść sukces jako hodowca. Kluczowym elementem tej całej układanki jesteś ty hodowca. To hodowca wpływa na cały system a sukces lub porażka są całkowicie w jego rękach.
